Αναδημοσίευση από το μηνιαίο περιοδικό της ΠΑΣΕΓΕΣ

«Αγροτικός Συνεργατισμός», ΤΕΥΧΟΣ 110

Επιμέλεια: Ευαγγελία Χ. Κωτσοβίνου, Γεωπόνος

Οι έλληνες άρχισαν να κάνουν δουλειές που έκαναν αποκλειστικά οι ξένοι 

Ικανή μείωση στο κόστος παραγωγής, συνεπεία των μειώσεων στις αμοιβές εργατών γης, δηλαδή του μεροκάματου στις αγροτικές εργασίες, φέρνει η οικονομική κρίση. Ομάδες ξένων εργατών προτίμησαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, κάτι που μπορούν να εκμεταλλευθούν οι έλληνες, ώστε να ενισχύσουν το εισόδημά τους.

Το δρόμο της επιστροφής για τις χώρες τους παίρνει το τελευταίο διάστημα μεγάλος αριθμός ξένων αλλοδαπών, που τα προηγούμενα χρόνια διέμενε σε χωριά και κωμοπόλεις της ελληνικής υπαίθρου και ασχολούνταν με την αγροτική παραγωγή, όπως βεβαιώνουν μιλώντας στην ενημερωτική ιστοσελίδα της ΠΑΣΕΓΕΣ- paseges.gr και στον «Αγροτικό Συνεργατισμό» άνθρωποι της υπαίθρου.

Η οικονομική κρίση, η ανασφάλεια και η γενικότερη αβεβαιότητα σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι έλληνες επιστρέφουν σταδιακά στο χωράφι ακόμη και για απλές εργασίες, που τα περασμένα χρόνια, δεν … διανοούνταν να κάνουν μόνοι τους, ενισχύει το συγκεκριμένο ρεύμα.

Κι αν ένα μεγάλο μέρος αυτού του εργατικού δυναμικού που έζησε στην Ελλάδα και μεγαλούργησε βγάζοντας χρήματα που τελικώς δεν κατέληγαν στις τοπικές οικονομίες, αποτελεί φιλήσυχους ανθρώπους που έψαχναν εναγωνίως μεροκάματο για να ενισχύσουν το πενιχρό τους εισόδημα, το υπόλοιπο μέρος αφορά ανθρώπους ή ομάδες ανθρώπων που λειτουργούσαν στην αγορά με όρους κυκλώματος.

Τα συγκεκριμένα κυκλώματα έφταναν στο σημείο να καθορίζουν άτυπα το μεροκάματο, αυθαίρετες ώρες εργασίας και όρους δουλειάς σε ξένο μάλιστα… χωράφι, να εκβιάζουν για τις τιμές παίζοντας με τα νεύρα και τις αγωνίες των ελλήνων αγροτών, ενώ κάποιες άλλες φορές εγκατέλειπαν τους αγρούς με το «έτσι θέλω».

Δεν δίσταζαν μάλιστα να φτάσουν στο σημείο να ανεβοκατεβάζουν τις αποδόσεις τους, δηλαδή την ποσότητα του εκάστοτε προϊόντος που συγκόμιζαν και να συγκροτούν καρτέλ, καθυστερώντας τη συγκομιδή, για να λαμβάνουν πρόσθετα μεροκάματα. Κι όλα αυτά βέβαια συνέβαιναν με τους έλληνες αγρότες να μη μπορούν να κάνουν διαφορετικά και ν’ αντιδράσουν, καθώς κινδύνευε να τους μείνει στο χωράφι η σοδειά.

«Υπάρχουν κυκλώματα αλλοδαπών που συνεννοούνταν με μια ματιά και ενώ βρίσκονταν πάνω στο δέντρο για να μαζέψουν πορτοκάλια», αναφέρουν αγρότες που θέλοντας και μη και ελλείψει ελλήνων εργατών στην ύπαιθρο κινδύνεψαν ουκ ολίγες φορές να χάσουν την παραγωγή τους εξαιτίας τέτοιων συμπεριφορών.

Πιο έντονη ήταν η δράση των κυκλωμάτων σε καλλιέργειες, όπως αυτή της ελιάς, για παράδειγμα, που τον καιρό της συγκομιδής είναι ευάλωτη στα καιρικά φαινόμενα, του βαμβακιού που απαιτεί πολλές καλλιεργητικές φροντίδες ή της μηδικής που όταν κόβεται, μένει στο χωράφι και δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση, να βραχεί, για να συγκομιστεί και να δεθεί σε «μπάλες».

«Έβλεπα την πρόβλεψη της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας όλο το βράδυ με αγωνία για να δω αν θα μπορέσω να μαζέψω ελιές την επομένη, για να βγάλω τα έξοδά μου και να ταΐσω την οικογένειά μου και με εκβίαζαν για το ποσό του μεροκάματου μέχρι την τελευταία ώρα», επισημαίνει έτερος αγρότης, με εκμεταλλεύσεις ελιάς.

Μπροστά στο τερτίπια των εργατών αρκετοί αγρότες, σε μια προσπάθεια άμυνας, αναγκάζονταν να αμείβουν τους εργάτες με μπόνους, σε περίπτωση αυξημένης παραγωγικότητας.

Εργάτες με αμοιβές… επιστήμονα

Κάθε χρόνο σε αρκετές περιοχές της χώρας που καλλιεργείται η ελιά, οι τοπικοί φορείς (συνεταιρισμοί σε συνεργασία με τοπικά συμβούλια) συνέρχονται και αποφασίζουν το ύψος του μεροκάματου που θα ισχύσει την περίοδο που μαζεύεται η ελιά από το δέντρο (Οκτώβριος - Ιανουάριος).

Για παράδειγμα στα 30 ευρώ καθόρισαν το μεροκάματο για την συγκομιδή της ελιάς οι κάτοικοι της Σπηλιάς Τριφυλίας, το Τοπικό Συμβούλιο και ο Αγροτικός Συνεταιρισμός, για την ελαιοκομική περίοδο 2011 - 2012, ήτοι μειωμένες κατά αρκετά ευρώ.

Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με μαρτυρίες αγροτών, υπήρχαν πέρσι εργάτες γης χωρίς καμιά ειδίκευση που ζήτησαν και έλαβαν μεροκάματο μέχρι και… 40 ευρώ, «καίγοντας» ουσιαστικά το κέρδος του παραγωγού, που έχει ν’ αντιμετωπίσει το υψηλό κόστος παραγωγής, λόγω πετρελαίου κ.λπ. αλλά και να καλύψει ακόμη και τις διατροφικές ανάγκες του εργάτη, για το διάστημα που τον απασχολεί.

Πλέον το τοπίο, όπως διαμορφώνεται είναι διαφορετικό και ο πρωτογενής τομέας, πρέπει να το εκμεταλλευθεί, περισσότερο τώρα παρά ποτέ. Για τον απλό λόγο ότι ο αγροτικός τομέας, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του και το γεγονός ότι βίωσε την κρίση αρκετά χρόνια πριν, με βάση τα στοιχεία για το αγροτικό εισόδημα και τη συνεχή μείωσή του, εμφανίζει ανθεκτικές τάσεις, προσελκύοντας αρκετούς επαγγελματίες, που θέλουν να εργαστούν στην αγροτική παραγωγή, είτε πρόκειται για δραστηριότητες γεωργίας, είτε κτηνοτροφίας.

Αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες, που δημιουργεί η κρίση, ελπίζουν οι παραγωγοί ότι θα καταφέρουν να κεφαλαιοποιήσουν, ώστε να μειώσουν το κόστος και να αυξήσουν το κέρδος τους, κάτι που είναι πιο εύκολο, αν προσδώσουν στην εκμετάλλευσή τους τη μορφή της οικογενειακής επιχείρησης.